عمارت سردار مفخم در خراسان شمالي
عمارت و آيينه خانه سردار مفخم بجنورد يك بناي تاريخي از بناهاي دوره قاجار است كه از مهم ترين و با ارزش ترين ابنيه تاريخي دوره قاجاريه در شهر بجنورد به شمار مي رود. در دهه ۱۲۵۰ خورشيدي همزمان با دوره حكومت ناصرالدين شاه به دستور يارمحمدخان شادلو معروف به سردار مفخم ساخته شده و محل سكونت خانواده وي بوده است. اين بنا در خيابان شريعتي شمالي واقع در شمال شهر بجنورد در خراسان شمالي قرار دارد.
عمارت سردار مفخم در خراسان شمالي
عمارت و آيينه خانه سردار مفخم بجنورد يك بناي تاريخي از بناهاي دوره قاجار است كه از مهم ترين و با ارزش ترين ابنيه تاريخي دوره قاجاريه در شهر بجنورد به شمار مي رود. در دهه ۱۲۵۰ خورشيدي همزمان با دوره حكومت ناصرالدين شاه به دستور يارمحمدخان شادلو معروف به سردار مفخم ساخته شده و محل سكونت خانواده وي بوده است. اين بنا در خيابان شريعتي شمالي واقع در شمال شهر بجنورد در خراسان شمالي قرار دارد.
نقشه ساختماني عمارت به دست ممتحن الملك شقاقي ، نخستين استاد معماران ايراني تعليم يافته در فرنگ كه معماري مدرسه سپهسالار تهران از جمله كارهاي او است.
عمارت مفخم در هر طبقه دو ايوان دارد يكي در ضلع شمالي و ديگري در ضلع جنوبي كه در جلوي هر يك رديفي از ستونها براي نگهداري سقف ايجاد شده و پنجره، در اتاقهاي عمارت به اين ايوانها باز ميشود. در ضلعهاي شرقي و غربي عمارت مفخم نيز فقط دو در ورودي وجود دارد كه با ۱۸ پله به طبقه فوقاني راه پيدا ميكند. عمارت مفخم 32 اتاق و 2 تالار با آينهكاريها، كاشيكاريها و گچبريهاي بسيار زيبا و تماشايي دارد و يكي از آثار بينظير عصر ناصرالدين شاه محسوب ميشود.
بيشتر تزيينات عمارت مفخم در نماي جنوبي بنا تمركز يافته و شامل انواع كاشيكاري است. سرتاسر نماي ضلع جنوبي، از بالاي ستونهاي هشت ضلعي ايوان طبقه پايين تا زير سقف طبقه دوم و حتي ساقههاي ستونهاي ايوان فوقاني با كاشيكاريهاي معرق، معقلي و كاشيهاي هفت رنگ و ابعاد خشتي تزيين شده است. دو ستوني كه پايههاي چشمه طاق مركزي بر آنها استوار است با كاشيهاي معرق تزيين شده ولي ستونها و نيم ستونهاي طرفين آن كاشيكاري معقلي دارند. چشمنوازترين تزيينات، در لچكيهاي چشمه طاق بزرگ مركزي، در مقابل پنجره تالار بزرگ و در فضاي مثلثيشكل افريز مركزي ديده ميشود.
روبروي عمارت مفخم، بناي آينهخانه قرار دارد؛ اين بناي معروف با بناهاي ديگري از جمله عمارت كلاهفرنگي و حوضخانه، در باغ بزرگي قرار داشته كه با آنها مجموعه دارالحكومه مفخم را تشكيل داده اند. اين بنا، مقر سردار مفخم حكمران بجنورد، اسفراين، جاجرم و استراباد بوده و به عنوان فضاي اداري و ديواني جهت انجام ديدارهاي رسمي سردار مفخم با رجال سياسي عهد قاجار و و برپايي مراسم تشريفات نظامي و رايزني درباره مسائل سياسي واجتماعي سران ايلات منطقه تحت حكومت، مورد استفاده قرار مي گرفته است.
ساختمان آيينهخانه در ۲ طبقه به ابعاد تقريبي ۱۱ در ۱۸ متر و به ارتفاع حدود ۱۰ متر احداث شده كه در مجموع ۹ اتاق دارد. يكي از اتاق هاي فوقاني، تالاري به ابعاد ۳ در ۸ متر است كه تمام ديوارها و سقف آن آيينه كاري شده و به خاطر وجود همين تالار، اين بنا را آيينهخانه ناميدهاند.از نكات قابل توجه بناي آينهخانه، وجود تصاوير 134 تن از شخصيتهاي برجسته عصر صفوي تا دوره قاجار از جمله تصوير شاه طهماسب، شاه عباس، آقا محمدخان، فتحعلي شاه و كريم خان زند و همچنين سران حكومتي كشورهاي همجوار است. در تزئين تالار از 17 طرح مختلف استفاده شده است كه شامل نقش چهلچراغ، مقرنس، نماي بيرون عمارت و نقوش اسليمي گياهي و هندسي است.
منبع: سايت راهنماسفر